کاظم معتمدنژاد؛ بزرگ مردی که نام او در ردیف بزرگمردان ایرانی در خاطر خانوادۀ بزرگ ارتباطات و روزنامه نگاری، ثبت شده است، بعد از ظهر ۱۴ آذر ماه ۱۳۹۲ به علت بیماری در سن ۷۹ سالگی دار فانی را وداع گفت.
کاظم معتمدنژاد که بود ؟
کاظم معتمدنژاد در سال ۱۳۱۳ در روستای مود در استان خراسان جنوبی ( ۳۶کیلومتری بیرجند مرکز استان ) متولد شد. پدرش فرهنگی و مدیر دبیرستان بود و سایر اعضای خانواده او نیز در مشاغل فرهنگی بوده‌اند. تحصیلات ابتدایی و قسمتی از تحصیلات متوسطه خود را در زادگاهش و قسمت دیگر را در بیرجند و سال ششم ادبی را در دبیرستان مروی تهران گذراند. در سال ۱۳۳۶ به اخذ درجه لیسانس و در سال ۱۳۳۹ به اخذ درجه دکتری در رشته حقوق قضائی از دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران نائل شد.
وی در زمان تحصیل در دوره کارشناسی، با مدیر وقت روزنامه کیهان -که استاد او نیز بود- رابطه دوستانه‌ای برقرار کرد. وقتی استاد از دانشجویان دوره دکتری برای همکاری در کیهان دعوت کرد، معتمد نژاد فرصت را غنیمت شمرده و به محیط روزنامه وارد شد. دیری نپایید که از مترجمی زبان فرانسه، به مسئولیت گروه خارجی و مقالات ارتقا یافت.
روزنامه کیهان که به روزنامه‌نگاران تحصیلکرده نیاز داشت، برای وی بورسیه‌ای از دولت فرانسه دریافت کرد. معتمد نژاد در دانشگاه سوربن فرانسه موفق به اخذ دکتری حقوق و علوم سیاسی و نیز دکتری تخصصی روزنامه‌نگاری از انستیتوی مطبوعات و علوم نظری دانشگاه پاریس شد.
وی از سال ۱۳۴۶ وکیل پایه یک دادگستری شده و از سال ۱۳۷۹ مشاور حقوقی اتحادیه بین‌المللی ارتباطات دور بود. تلاش‌های معتمدنژاد به همراه نعیم بدیعی در دوران بعد از انقلاب که دانشکده ارتباطات و رشته ارتباطات منحل و ارتباطات به یکی از گرایش‌های رشته علوم اجتماعی تبدیل شده بود، باعث شد دوباره این رشته احیا شود.
او از زمره نخستین گروه‌های دانشجویانی است که با سفر به غرب و تحصیل در این رشته، پای مباحث این علم را که در دنیا هم جزو علوم جدید محسوب می‌شود، به کشور باز کردند. او البته جزو گروهی از دانش‌آموختگان قدیمی این رشته بوده که نه تنها به کشور خود بازگشته، بلکه به شکل فعالی، در این زمینه به دانش‌افزایی جامعه علاقمندان پرداخته و خیلی از اولین‌های این رشته – ازجمله نخستین دانشکده علوم ارتباطات- را در کشورمان بنیاد می‌نهد.
معتمدنژاد بعدازظهر چهاردهم آذر ۱۳۹۲ در بیمارستانی در تهران به دلیل بیماری درگذشت و در قطعه نام‌آوران بهشت زهری تهران به خاک سپرده شد.
آشنایی با برخی فعالیت های دکتر معتمدنژاد
- عضو هیئت تحریریه و مدیر بخش اخبار و مقالات خارجی روزنامه کیهان، ۱۳۳۶_۱۳۴۰
- عضو مؤسس دوره عالی روزنامه‌نگاری، مؤسسه عالی مطبوعات و روابط عمومی و دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی :۱۳۴۳ – ۱۳۵۰
- عضو هیئت مؤسس بخش ارتباطات بین‌المللی انجمن بین‌المللی تحقیق در ارتباط جمعی: ۱۳۵۵
- عضو هیئت مؤسس «مرکز مطالعات فراملی ارتباطات و اطلاعات در کشورهای آسیا، آفریقا، آمریکای لاتین و پاریس » (۱۳۷۱) دوره فوق لیسانس علوم ارتباطات در دانشگاه علامه طباطبایی، ۱۳۶۸
- عضو مؤسس دوره دکتری علوم ارتباطات در دانشگاه علامه طباطبایی، ۱۳۷۵
- عضو مؤسس «مرکز پژوهش‌های ارتباطات » وابسته به دانشگاه علامه طباطبایی و وزارت پست و تلگراف و تلفن، ۱۳۷۵
- پیشنهاد دهنده تأسیس « مرکز مطالعات و تحقیقات ارتباطات در آسیای مرکزی » با همکاری یونسکو در تهران، از طریق کمیسیون ملی یونسکو در ایران در سال ۱۳۷۴ که پس از اعزام یک هیئت بررسی و امکان‌سنجی از سوی سازمان مذکور به ایران و کشورهای منطقه، همچنان در حال مطالعه و مذاکره است.
- عضو هیئت مؤسس «انجمن دفاع از آزادی مطبوعات » تابستان ۱۳۵۷
- عضو «انجمن بین‌المللی تحقیق در ارتباطات جمعی » از سال ۱۹۶۲
- عضو «انجمن بین‌المللی حقوق فضا » از سال ۱۹۶۷
- عضو «انستیتوی بین‌المللی ارتباطات »
- عضو « انجمن فرانسوی علوم ارتباطات و اطلاعات »، از سال ۱۹۸۳
- مشاور حقوقی اتحادیه بین المللی ارتباطات دور، از سال ۱۳۷۹
- دانشیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی و اقتصادی دانشگاه تهران ۱۳۴۴_۱۳۴۹.
- استاد و رئیس دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی ۱۳۴۴_۱۳۵۹.
- استاد گروه علوم ارتباطات دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی، از ۱۳۶۰.
- استاد مهمان دانشگاه‌های فرانسه ( پاریس و رن ) ۱۳۶۲_۱۳۶۸.
- مدیر تحقیقات (استاد راهنمای رساله‌های دکتری ) دانشگاه پاریس، از ۱۳۶۲
- مدیر بنیاد آموزش ارتباطات، تبلیغات و بازاریابی انگلستان (به همراه حمید نطقی و نیومن هارت)، ۲۶ مهر
افتخارات کاظم معتمدنژاد
کاظم معتمدنژاد، یکی از معروف‌ترین و تاثیرگذارترین روزنامه‌نگاران و نویسندگان ایرانی در ایران انقلاب اسلامی بود. او بیشتر به خاطر فعالیت‌هایش در زمینه‌های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی شناخته می‌شود. او در طول سال‌ها به عنوان نویسنده و سخنران در موضوعاتی از جمله ادبیات، سیاست، و فرهنگ فعالیت داشته است.
• وی در سال تحصیلی ۷۴_۷۳ به عنوان استاد نمونه دانشگاه‌های کشور، از دست آیت ا… هاشمی رفسنجانی، ریاست جمهوری وقت، لوح تقدیر دریافت کرد.
• همچنین دکتر معتمدنژاد در ۱۳۸۴ خورشیدی و بر اساس مصوبه هیئت دولت نشان درجه یک دانش را از رییس‌جمهوری وقت دریافت کرد.
همسر و فرزندان دکتر معتمدنژاد
کاظم معتمدنژاد از همسر خود ( آذرمیدخت یکتا مرام ) دو فرزند به نام‌های رویا و رامین دارد و درباره همسر خود گفته بود: «من و همسرم در دوران تحصیلات دانشگاه تهران با هم آشنا شدیم و ازدواج کردیم. دلسوزی‌ها و فداکاری‌های همسرم، در پیشرفت‌های علمی و ادامه تحصیلات دانشگاهی و توسعه مطالعات بنده بسیار موثر بوده است و اگر این همکاری‌ها نبود به احتمال زیاد نمی‌توانستم با فراغ بال در زمینه‌های آموزشی و پژوهشی خدمت کنم. همسر استاد دارای مدرک فوق لیسانس حقوق و وکیل دادگستری است.»
هر دو فرزند استاد نیز تحصیلات عالیه دارند: دکتر رویا معتمدنژاد، دکترای حقوق از دانشگاه پاریس (پانتئون – سوربن)، استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی است و دکتر رامین معتمدنژاد، دکترای اقتصاد از دانشگاه پاریس (پانتئون – سوربن)، دانشیار اقتصاد بین‌الملل در همان دانشگاه است.
درگذشت کاظم معتمدنژاد
دکتر کاظم معتمدنژاد، پدر علوم ارتباطات و روزنامه‌نگاری در چند سال آخر عمر خود از بیماری پارکینسون رنج می‌برد و در اواخر عمر خود دچار فراموشی هم شده بود و به گفته نزدیکانش در کما بسر می‌برده است و سرانجام او بعدازظهر ۱۴ آذر ۱۳۹۲ خورشیدی در بیمارستانی در تهران درگذشت و در قطعه نام‌آوران بهشت زهرا به خاک سپرده شد.
قرار بود در ۲۳ آذر سال ۱۳۹۲، مراسم نکوداشتی برای دکتر معتمدنژاد در دانشکده علوم اجتماعی و ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شود، اما چه تلخ که در آن روز به جای نکوداشت، مراسم بزرگداشت هفتمین روز درگذشت او برگزار شد.
روحش شاد و یادش گرامی!
