بزرگان ایرانی از دیرباز درس نامه هایی را در قالب های مختلف ادبی برای مردم ایران بویژه تربیت فرزندان خود به رشته تحریر درآورده اند، درس نامه هایی که ما را در کسب ویژگی های یک کارافرین ممتاز ایرانی یاری می دهد. در این مقاله قصد داریم با اشاره به گزیده هایی از این درس نامه های ایرانی، فرهنگ ایرانی را به علاقه مندان آن یادآوری نماییم.
جانشین پروری در کسب و کار
جانشین پروری لازمه دوام و ماندگاری یک کسب و کار است. همچنین از قدیم بزرگ خانواده برای حفظ شهرت و اموال خانواده در تربیت فرزندان دانا کوشش فراوان داشته اند؛ یکی از این افراد قابوس بن وشمگیر است که در زمان پیری و ضعیفی خود با نگارش کتاب قابوس نامه رازها و فنون زندگی را برای او به میراث می گذارد. او در کتاب قابوس نامه خود می نویسد:
بدان ای پسر! که سرشت مردم چنان آمد که تکاپوی کند تا از دنیا آنچه نصیب او آمده باشد، به گرامی تر کس خویش بماند و نصیب من از دنیا این سخن گفتن آمد و گرامی تر کس بر من تویی. چون ساز رحیل کردم آنچه نصیب من بود پیش تو فرستادم تا خودکامه نباشی و پرهیز کنی از ناشایست و چنان زندگانی کنی که سزای تخمک پاک تست؛ که ترا ای پس تخمه بزرگ و شریف است.
جانشین‌پروری به معنای ایجاد یک فرهنگ سازمانی انعطاف‌پذیر، متعهد به یادگیری، و تداوم آموزش است، تا جانشینان به بهترین شکل ممکن آماده شوند و مسئولیت‌های خود را به‌طور موفقیت‌آمیز بپذیرند. برنامه‌ریزی جانشینی برای پایداری و رشد بلندمدت کسب و کار بسیار حیاتی است. زیرا جانشین پروری در کسب و کار یک فرآیند تحول‌آفرین و نوآورانه است که به سازمان امکان می‌دهد با تغییرات فراگیر محیط کسب و کار، پیشی گیرد و به دنبال پاسخ‌های خلاقانه به چالش‌ها باشد.
احترام به قانون جامعه در کسب و کار
تصمیم گیران و قانون گذاران کسب و کار جهانی با تدوین ساختارهای استاندارد جهانی تلاش بر یکسان سازی قوانین کسب و کار می کنند تا با این رویه بتوانند در یک فضای امن جهانی اقتصاد را کنترل کرده و شاید قوی و ضعیف را با توزیع عادلانه اقتصاد کنترل کنند. به یک معنا با توزیع نیاز، همه را به یکدیگر نیازمند کنند. و با این قانون، اقتصاد را جهانشمول کنند.
این شعار و این رویه شاید به یک معنا درست باشد، اما فرهنگ هر کشور نقش بسزایی در حسن ادب اقتصاددانان و بازرگانان یک کشور دارد. علاوه بر صدور قانون احترام به قانون است و این مهم، ریشه در فرهنگ تربیتی هر کشور و خانواده دارد.
کتاب قابوسنامه با سه فصل، در شناختن ایزد تعالی، در آفرینش و ستایش پیغمبر و در سپاس داشتن از خداوند نعمت بر توان و ناگزیر آغاز می شود. تاکید بر اینکه خدای تو کیست، دین تو چیست و چگونه با شکرگزاری دنیای بهتری برای خود بسازیم. انسان پرهیزگار و خداشناس، قانون را می شناسند و به قانون احترام و به آن عمل می کنند؛ زیرا می دانند که هر مخلوقی حقی دارد که ما مجبور به ادای آن داریم. چنانکه او در کتاب خود می گوید :
چون کسی خواهد که بدبخت و شقی گردد با بدبختان و شقیان صحبت کند و آنکس که نیک بختی و دولت جوید متابع دولت خدا باشد و با جماع همه خردمندان نه دولتی است قوی تر از دولت اسلام و نه امری است روان تر از امر اسلام. پس گر تو خواهی که مادام با دولت و نعمت و راحت باشی صحبت خداوند دولت جوی و فرمان بردار دولتیان باش و خلاف این مجوی تا بدبخت و شقی نباشی.
آشنایی با دانش کسب وکار
دانش کسب و کار یک دارایی مهم استراتژیک است و به مجموعه مهارت‌ها، تجربیات، قابلیت‌ها و بینش کارشناسانه که شما در کسب و کار خود ایجاد و به آن تکیه می‌کنید، گفته می‌شود و به عنوان یک منبع اشتراک همه‌ی فعالیت‌ها در داخل و اطراف، کسب‌و‌کار شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
دانش از لحاظ ذاتی برای کسب‌و‌کار شما منحصر به فرد و ارزش زیادی دارد. باعث شکل‌دهی فعالیت تجاری شما در جهت توانایی فروش بیشتر و فاصله گرفتن از رقبا می‌شود. اگر دانش کسب و کار خود را به درستی فرا نگرفته باشید یقینا با شکست مواجه خواهید شد؛ زیرا با تمام آگاهی همیشه امکان اشتباه وجود دارد؛ مانند شرکت های نوکیا، آیوا و … که در اوج، شکست خوردند.
در فصل ششم کتاب قابوس نامه با عنوان « در فزونی گهر از فزونی خرد و هنر » می گوید : بدان ای پسر! مردم بی هنر دایم بی سود بود چون مغیلان که تن دارد و سایه ندارد. بزرگی، خرد و دانش راست؛ نه گهر و تخمه را. و بدان نام که پدر و مادر نهد، نام نشانی باشد. مکافات نیک و بد هم بدین جهان می یابی پیش از آنکه بدان جهان رسی؛ و این سخن را که گفتم کس منکر نتواند بود که هر که در همه عمر خویش با کسی نیکی یا بدی کرده است چون به حقیقت بیندیشد داند که من بدین سخن برحقم و مرا بدین سخن مصدق دارد. پس تا بتوانی نیکی از کس دریغ مدار که نیکی یک روز بر دهد.
آشنایی با فنون مذاکره در کسب و کار
مذاکره، هرگونه ارتباطی است که طی آن شما به تائید، موافقت یا اقدام شخص دیگری نیاز داشته باشید. خیلی از آدمها تصور می کنند چون زیاد گفت و گو می کنند پس همه چیز آن را می دانند، اما همین افراد هیچ وقت حتی یک لحظه هم به اساسی ترین اصول و فنون مذاکره موفق فکر نکرده اند. مذاکره راهی است برای بدست آوردن آنچه از زندگی می خواهید. و برای دستیابی به اهداف کسب و کار خود می بایست در یادگیری همکاران تان به اصول مذاکره سخت گیر و پیگیر باشید.
قابوس بن وشمگیر در باب هفتم کتاب خود با عنوان « در پیشی جستن از سخن دانی » می نویسد : سخن گوی باش و دروغ گوی مباش. خویشتن را به راست گویی معروف کن تا اگر وقتی به ضرورت دروغ گویی از تو بپذیرند. و هر چه گویی راست گوی و لکن راست به دروغ مانند مگوی؛ که دروغ براست همانا به از راست به دروغ. که آن دروغ مقبول بود و آن راست نامقبول. پس سخن گوی باش نه یافه گوی که یافه گویی دوم دیوانگی است. و با هر که سخن گویی همی نگر تا سخن ترا خریدار هست یا نه؟ اگر مشتری چرب یابی همی فروش و اگر نه آن سخن بگذار و آن گوی که او را خوش آید تا خریدار تو باشد. »
کلام آخر!
میراث ادبیات فارسی خود را بخوانیم و بر نمایش آداب کسب و کار ایرانی خود کوشا باشیم. امیدواریم از هر گروه و در هر سن، با آثار زبان و ادب فارسی و مطالعه فرهنگ ایران، انگیزه مطالعه و تتبع بیشتر در این زمینه و انس با آن فراهم شود.
کارآفرینان در پیشرفت اقتصادی هر کشور نقش بسیار برجسته‌ای دارند. در هرکشوری شرایط جوی، فرهنگی، اقتصادی، معیشتی و غیره خاص خود، حاکم است و افراد باتوجه به این شرایط می‌توانند از منابع موجود بهره‌برداری کنند.
کارآفرینی همان کاری است که افراد می‌کنند تا شغل و رؤیاهایشان را به دست خود بگیرند و آن را به سمتی که می‌خواهند هدایت کنند. عوامل مختلفی در راه اندازی یک کسب و کار موفق نقش دارند که شاید مهمترین عامل، کارآفرین بودن باشد که فرد باید مسئولیت تبدیل ایده خود را به یک تجارت کاملاً عملیاتی بر عهده بگیرد. اگر به فکر راه‌اندازی سرمایه‌گذاری شخصی خود هستید، از خود بپرسید که آیا آنچه برای کارآفرینی لازم است را دارید؟ چگونه می توانید الگوی یک کارآفرین ایرانی باشید؟
